Wypadek drogowy z udziałem ciągnika lub innego urządzenia rolniczego

Tym razem spójrzmy na wypadek drogowy z punktu widzenia rolnika, który poruszając się drogą publiczną – czy to ciągnikiem czy inną maszyną rolniczą – stał się uczestnikiem wypadku drogowego.

Rozpatrzę dwa warianty takiego uczestnictwa: pierwszy, gdy to rolnik jest poszkodowanym w wypadku oraz drugi, gdy rolnik spowodował taki wypadek.

Każdy posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC. Należy pamiętać, że obowiązek zawarcia umowy obowiązkowego OC spoczywa także na posiadaczach ciągników rolniczych. Zgodnie bowiem z Ustawą o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 124, Poz. 1152) każdy, kto posiada zarejestrowany pojazd mechaniczny, musi wykupić dla niego obowiązkowe ubezpieczenie OC. Do pojazdów mechanicznych ustawa natomiast zalicza: pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower, przyczepę, pojazd wolnobieżny (z wyłączeniem pojazdów wolnobieżnych będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa). Nie ma natomiast obowiązku zawierania obowiązkowych umów OC innych niż wyżej wymienionych maszyn np. prasy, opryskiwacza czy też kombajnu zbożowego (potwierdził to Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 04.09.2013r., sygn. akt: ACa 284/13).

ROLNIK – POSZKODOWANYM

W przypadku zdarzenia drogowego, gdzie uczestnikami są kierujący samochodem osobowym lub ciężarowym oraz kierujący ciągnikiem rolniczym czy pojazdem wolnobieżnym np. kombajnem, lecz sprawcą zdarzenia jest kierujący samochodem, odpowiedzialność cywilna z tytułu powstałej szkody wywodzi się z OC pojazdu sprawcy. Proces naprawy powstałej szkody niczym nie odbiega zatem od tego, jaki występuje w przypadku zdarzeń komunikacyjnych z udziałem wyłącznie samochodów osobowych. Rolnikowi przysługuje zatem prawo zgłoszenia powstałej szkody Ubezpieczycielowi sprawcy zdarzenia i dochodzenia w szczególności:

• odszkodowania z tytułu naprawy lub całkowitej szkody majątkowej pojazdu, którym się poruszał;
• odszkodowania z tytułu naprawienia szkody w postaci zniszczonych rzeczy lub zmarłych zwierząt jakie przewoził;
• odszkodowania z tytułu kosztów leczenia, opieki osób trzecich;
• zadośćuczynienia za doznane krzywdy w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego, mającego na celu złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych poszkodowanego;
• renty z tytułu zmniejszenia dochodów, zwiększenia kosztów oraz zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość;
• wyłożenia z góry sumy potrzebnej na koszty leczenia;
• odszkodowania z tytułu utraconych zarobków w wyniku wypadku i późniejszego leczenia
• jednorazowego świadczenia, które umożliwi przekwalifikowanie się lub założenie działalności gospodarczej w przypadku inwalidztwa poszkodowanego.

A co w przypadku, gdy wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego rolnika?

Rodzinie zmarłego przysługuje zatem prawo zgłoszenia powstałej szkody Ubezpieczycielowi sprawcy zdarzenia i dochodzenia w szczególności:

• odszkodowania z tytułu kosztów leczenia i pogrzebu (dochodzić może temu, kto je poniósł);
• renty alimentacyjnej (dochodzić mogą osoby, względem których ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny oraz inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania);
• odszkodowanie za znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej;
• zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Przed przystąpieniem do zgłoszenia szkody warto jest skrzętnie zgromadzić wszelkie dokumenty związane z procesem usuwania powstałych szkód, m. in.: imienne paragony za leczenie i leki, podróże związane z leczeniem. Dzięki temu, znacznie łatwiej będzie wykazać wysokość powstałych szkód.

Warto wspomnieć jeszcze, że w przypadku, gdy sprawca nie dopełnił obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC i nie posiadał aktualnej polisy poszkodowany zdarzeniem nie pozostaje bezradny. W takich sytuacjach odpowiedzialnym staje się Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, do którego należy zgłosić szkodę.

ROLNIK- SPRAWCĄ ZDARZENIA

W przypadku zdarzenia drogowego, gdzie przy identycznej konfiguracji uczestników, to rolnik jest sprawcą zdarzenia powodującego szkodę, istotne z punktu widzenia poszkodowanego jest to, jakim pojazdem poruszał się rolnik.

Jeśli rolnik poruszał się pojazdem mechanicznym podlegającym obowiązkowemu ubezpieczeniu OC tj. ciągnikiem rolniczym z przyczepą, poszkodowany kierowca samochodu osobowego dochodzić może naprawienia szkody z OC pojazdu sprawcy i zgłaszać wyżej wymienione roszczenia.

Jeśli natomiast rolnik poruszał się pojazdem wolnobieżnym, nie podlegającym obowiązkowemu ubezpieczeniu OC np. kombajnem zbożowym, wówczas proces likwidacji powstałych szkód następuje w podobny sposób, lecz na podstawie innego rodzaju ubezpieczenia.

Na podstawie cytowanej Ustawy o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych każdy rolnik obowiązany jest zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego, tzw. „ubezpieczeniem OC rolników”. Należy pamiętać, że z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną m. in. w związku z ruchem pojazdów wolnobieżnych, o których wspominałam powyżej, będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa rolnego.

Należy jednak mieć na uwadze, że w sytuacji, kiedy rolnik będzie wykorzystywał pojazd wolnobieżny bez związku z posiadaniem gospodarstwa rolnego i w takich okolicznościach wyrządzi szkodę, nie będzie ona objęta ochroną ubezpieczeniową OC rolników. Dlatego też, istnieje obowiązek odrębnego ubezpieczenia obowiązkowego OC dla ciągników.

Bez względu na podstawę, poszkodowany może ubiegać się o świadczenia wymieniane powyżej.

Niestety pomimo ustawowego obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC, nie wszyscy rolnicy dopełniają tego wymogu. Jeżeli do wypadku dojdzie z winy rolnika nieposiadającego obowiązkowego ubezpieczenia OC, osobie poszkodowanej należy się odszkodowanie z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Zgodnie z najświeższym orzecznictwem unijnym, podkreśla się, że szkody wyrządzone przez pojazdy, które są wykorzystywane jako narzędzia pracy, nie powinny być objęte obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, chyba że
pojazdy te są używane głównie jako środki transportu. Fakt, że pojazd w chwili wypadku był nieruchomy lub że jego silnik był bądź nie był włączony, nie wyklucza sam w sobie, że używanie tego pojazdu w takiej chwili może być związane z jego wykorzystaniem w charakterze środka transportu (Wyrok w sprawie C-514/16 Isabel Maria Pinheiro Vieira Rodrigues de Andrade i Fausto da Silva Rodrigues de Andrade / José Manuel Proença Salvador, Crédito Agrícola Seguros – Companhia de Seguros de Ramos Reais SA i Jorge Oliveira Pinto). Skutkiem tego orzeczenia będzie modyfikacja dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które bardzo szeroko ujmowało zakres odpowiedzialności z ubezpieczenia OC komunikacyjnego.

Należy jednakże pamiętać, że każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnej analizy oraz że istnieją okoliczności, które pomimo powstałej szkody nie pozwolą na zupełne naprawienie powstałych w wyniku wypadku drogowego szkód. Warto zatem, z każdym takim przypadkiem udać się do adwokata, który prowadząc sprawę od początku, daje znacznie wyższą szansę na satysfakcjonujące naprawienie powstałych szkód.

Podziel się tym wpisem!