Zaliczka a zadatek – różnice i zagrożenia

Powszechna jest wiedza, że zaliczka różni się od zadatku, a podstawowa różnica polega na obowiązku zwrotu w przypadku niezawarcia umowy. Jednak nie jest już tak oczywiste, które z nich podlega zwrotowi. Problem polega na tym, że pojęcia te są używane w sposób dowolny, a konsekwencje z nich płynące mogą okazać się kosztowne. Warto zatem raz na zawsze zapamiętać ogólną zasadę, że zaliczka podlega zwrotowi a zadatek nie.

Różnice są poważne, dlatego jeśli je poznasz i zrozumiesz, będziesz wiedział, której instytucji unikać a która będzie lepiej zabezpieczała Twoje interesy.

ZALICZKA

Zaliczkę stosuje się najczęściej przy umowach zlecenia, a udzielana jest na potrzeby wydatków koniecznych do prawidłowego wykonania tego zlecenia. Jej celem jest sfinansowanie wykonawcy wydatków potrzebnych do prawidłowego wykonania zlecenia i uniknięcia wykładania przez niego własnych środków. Zaliczka udzielana jest zatem, gdy istnieje potrzeba poczynienia wydatków przed ukończeniem zlecenia.

Po wykonaniu zlecenia przyjmujący zlecenie powinien rozliczyć się z otrzymanej zaliczki, wykazując na co ją przeznaczył oraz czy zużył ją w całości czy w części.

W przypadku niewykonania umowy z jakiegokolwiek powodu, zaliczka podlega zwrotowi w całości.

W przypadku n wykonania umowy, gdy zaliczka nie została zużyta w całości, strony mogą się umówić, że pozostałą jej część zostanie zaliczona na poczet wynagrodzenia.

ZADATEK

Zadatek ma zupełnie inną funkcję niż zaliczka. W przeciwieństwie do zaliczki, nie stanowi częściowego wynagrodzenia, a pełni funkcję zabezpieczającą. Zadatek udzielany jest w celu zabezpieczenia prawidłowego wykonania umowy. Co do zasady jego funkcją jest skłonienie stron do wykonania umowy.

W razie niewykonania umowy przez dającego zadatek, druga strona może od umowy odstąpić i zadatek, który otrzymała zatrzymać w całości. Wówczas stanowi on rekompensatę, za niedojście umowy do skutku i naprawienie szkody poniesionej z tego tytułu.
Natomiast jeżeli do umowy nie doszło z winy przyjmującego zadatek, dający zadatek może żądać podwójnej wartości wręczonego zadatku.
Dzięki zadatkowi, strony niechętnie rezygnują z zawarcia umowy, ponieważ wizja zapłaty podwójnego zadatku skutecznie ich odstrasza.
W przypadku jednak wykonania umowy w całości zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała a jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, podlega zwrotowi.
Warto jednak pamiętać, że jeśli strony za obustronnym porozumieniem rozwiążą umowę to zadatek podlega zwrotowi, a obowiązek zapłaty podwójnej wysokości zadatku odpada. Taka sama sytuacja ma miejsce, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

A co jeśli istnieje wątpliwość czy wręczyłeś zaliczkę czy zadatek?

Gdy dochodzi do wręczenia kwoty przy zawarciu umowy, a strony mają wątpliwość czy ma ona stanowić zadatek czy tylko zaliczkę, ponieważ podczas w trakcie rozmów posługiwali się zamiennie tymi pojęciami, należy interpretować zachowanie stron biorąc pod uwagę takie czynniki jak:

• postanowienia zawarte w umowie,
• wysokość wręczonej kwoty w stosunku do całego świadczenia,
• zwyczaj, przy tego typu transakcjach,
• sens prawny zachowania się stron.

Należy pamiętać, że strony zawsze mają możliwość indywidualnego określenia warunków udzielenia zaliczki czy zadatku, ale musi mieć to swój wyraz umowie.

Podsumowując:

• zaliczka służy pokryciu wydatków i podlega zwrotowi przy rozwiązaniu umowy
• zadatek służy zabezpieczeniu umowy i nie podlega zwrotowi.

Podziel się tym wpisem!