ZNIESIENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI GOSPODARSTWA ROLNEGO

ZNIESIENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI GOSPODARSTWA ROLNEGO

Czym jest współwłasność gospodarstwa rolnego?
 

Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Współwłasność jest natomiast niepodzielnym prawem kilku osób do tej samej rzeczy. Przez współwłasność gospodarstwa rolnego należy więc rozumieć współuprawnienie do tej zorganizowanej całości gospodarczej.
 

Postępowanie o zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego. Sposoby podziału.
 

Takie postępowanie można przeprowadzić na zgodny wniosek współwłaścicieli z udziałem notariusza lub przed sądem rejonowym - właściwym ze względu na położenie nieruchomości.
 

Zgodny zniesienie współwłasności przed notariuszem - Gospodarstwo rolne
 

Za pierwszym sposobem przemawia ekonomika procesowa. By skorzystać z tej metody wymagana jest zgodna wola wszystkich współwłaścicieli co do formy i sposobu podziału. Podział gospodarstwa rolnego odbywa się poprzez sporządzenie umowy. Umowa ta dla swojej ważności powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Należy pamiętać, że jej sporządzenie podlega opłacie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
 

Sądowe zniesienie współwłasności  - Gospodarstwo rolne
 

Odnosząc się do Pani sytuacji, konieczne będzie wszczęcie postępowania sądowego.
 
W postępowaniu o zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego sąd ustala jego skład i wartość, w szczególności obszar i rodzaj nieruchomości wchodzących w skład tego gospodarstwa oraz obszar i rodzaj nieruchomości stanowiących już własność współwłaścicieli i ich małżonków.
 

Każdy z właścicieli może żądać zniesienia współwłasności, poprzez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. W zakresie zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego, podział ten nie może być sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, co wymaga szczegółowej weryfikacji, najczęściej poprzez zasięgnięcie opinii biegłego w zakresie rolnictwa. Kwestia ta była poruszana przez Sąd Najwyższy, który stwierdził, że w sprawach z zakresu zniesienia współwłasności należy dokładnie rozważyć czy podział gospodarstwa rolnego zapewni samą możliwość prowadzenia na wydzielonych nieruchomościach rolnych gospodarstw rolnych zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej na wypadek, gdyby uczestnik postępowania zdecydował się prowadzić działalność rolniczą, niezależnie od tego, czy ją aktualnie prowadzi.
 
Jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd przyzna to gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele.
 
W razie braku zgody wszystkich współwłaścicieli, sąd przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który je prowadzi lub stale w nim pracuje, chyba że interes społeczno-gospodarczy przemawia za wyborem innego współwłaściciela.
 
Jeżeli warunki te spełnia kilku współwłaścicieli albo jeżeli nie spełnia ich żaden ze współwłaścicieli, sąd przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który daje najlepszą gwarancję jego należytego prowadzenia.
 
Na wniosek wszystkich współwłaścicieli sąd zarządzi sprzedaż gospodarstwa rolnego stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
 
Sprzedaż gospodarstwa rolnego sąd zarządzi również w wypadku niewyrażenia zgody przez żadnego ze współwłaścicieli na przyznanie mu gospodarstwa.
 
Co istotne, wniosek może zostać złożony zarówno w przypadku braku porozumienia współwłaścicieli co do podziału gospodarstwa rolnego, jak również jako alternatywa dla czynności przeprowadzonych przed notariuszem, tj. zgodnie z wolą wszystkich współwłaścicieli.

 
PODSUMOWANIE

 
Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego wymaga szczególnej procedury, ponieważ musi uwzględniać zasady kształtowania i ochrony ustroju rolnego. Brak porozumienia co do podziału jest podstawą do podjęcia kroków prawnych. W opisanej sytuacji należy zwrócić się do sądu o ocenę dopuszczalności zniesienia współwłasności. Sąd po rozpoznaniu sprawy, uwzględniając zasady prawidłowej gospodarki rolnej, dokona stosownego podziału. Sąd - w zależności od okoliczności - może postanowić o fizycznym podziale gospodarstwa lub jego przyznaniu na wyłączność jednemu ze współwłaścicieli (z obowiązkiem spłaty pozostałych) lub zarządzić jego sprzedaż.
 

Autor: aplikant radcowski Małgorzata Mądrzejewska, członek Zespołu Kancelarii Adwokackiej Justyny Jarentowskiej
 
***
 

Każdy problem prawny powinien być rozpatrywany indywidualnie. Powyższe informacje są jedynie ogólnymi zasadami i zawierają jedynie streszczenie ogólnego zagadnienia.
 
W celu uzyskania indywidualnej i kompleksowej porady prawnej z zakresu prawa rolnego należy skontaktować się z adwokatem Justyną Jarentowską - adwokat@jarentowska.pl lub kontakt@jarentowska.pl. Możliwy jest także kontakt telefoniczny pod numerem telefonu: 785 044 447 lub kontakt przez Formularz kontaktowy.
 
Źródła: Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r.; Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r.; Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej; lex.pl; zdjęcie: pixabay.com;
 

Hasła: podział gospodarstwa rolnego, gospodarstwo rolne jak podzielić, podział gospodarstwa rolnego u notariusza, podział gospodarstwa rolnego w sądzie, zniesienie współwłasności, sądowe zniesienie współwłasności, współwłasność gospodarstwa rolnego, jak dokonać podziału gospodarstwa rolnego, procedura zniesienia współwłasności, prawo rolne Lublin, pomoc prawna dla rolników Lublin