Ustna umowa pożyczki – jakie niesie ze sobą zagrożenia?

Bardzo często umowy pożyczki pomiędzy osobami z kręgu znajomych czy rodziny zawierane są w formie ustnej. Równie często wiąże się to z przekazaniem gotówki „z rąk do rąk”. Zawarcie umowy pożyczki w takiej formie opiera się bowiem na obustronnym zaufaniu.

Nie zawsze jednak zaufanie, którym obdarzamy pożyczkobiorcę, jest wystarczającą ochroną dla udzielającego pożyczki. Warto zatem zadbać o własne interesy, nawet jeśli drugą stroną umowy jest osoba nam znajoma.

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Paragraf drugi cytowanego przepisu wskazuje, że umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Do niezbędnych elementów, przyporządkowujących daną umowę do umowy pożyczki, zaliczyć należy:

• oznaczenie stron
• określenie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku
• zobowiązanie się do ich przeniesienia,
• obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki.

Bez tych elementów nie ma umowy pożyczki.

Udzielając pożyczki na podstawie umowy ustnej, warto zadbać również o uzyskanie dowodu wydania przedmiotu pożyczki (pieniędzy) dłużnikowi. Może to być przelew bankowy, pokwitowanie wydania pieniędzy czy chociażby e-mail/sms. W przypadku bowiem konfliktu na tle tej umowy, dowodzenie ich wydania obciąża pożyczkodawcę.

Powyższy przepis ustanawia formę pisemną dla umowy pożyczki przekraczającej kwotę 1000 zł, jednakże wymóg ten istnieje wyłącznie dla celów dowodowych, co oznacza, iż nie wpływa ona na ważność umowy, ale podlega ograniczeniom dowodowym w późniejszym, sądowym etapie. Jeśli strony nie zawarły umowy w formie pisemnej, nie mogą przed sądem dowodzić skutecznego jej zawarcia za pomocą innych dowodów (oczywiście istnieją wyjątki). Sama umowa pożyczki pozostają natomiast ważna.

Umowa pożyczki może być odpłatna lub nieodpłatna. Zależy to od woli stron. Jeśli strony umówiły się na umowę odpłatną, powinny jasno określić sposób odpłatności. Oprocentowanie pożyczanej kwoty, należy się pożyczkodawcy bowiem tylko wtedy, gdy zostało wprost przewidziane w umowie.

Jeśli strony nie umówiły się co do terminu zwrotu pożyczki, pożyczkodawca powinien wezwać dłużnika do zwrotu pożyczki. Wskazaną formą wezwania jest wezwanie na piśmie.

Reasumując, należy pamiętać, że umowa pożyczki:

• bez względu na kwotę, może być zawarta w formie ustnej;
• której wartość przekracza 1 000 zł, wymaga zachowania formy dokumentowej;
• w której strony nie oznaczyły terminu zwrotu pożyczki, dłużnik zobowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu umowy (wezwaniu do zwrotu) przez dającego pożyczkę;
• podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek podatkowy ciąży na biorącym pożyczkę, jednakże zwolnienie z tego obejmuje grono najbliższej rodziny.

Udzielając pożyczki warto zatem mieć na uwadze zasadę ograniczonego zaufania i sporządzić ja w formie pisemnej, zawierając niezbędne elementy.

Podziel się tym wpisem!