Komu płacić czynsz, jeśli dzierżawione pole przejęło kilku spadkobierców?

Zdarzają się przypadki, gdy śmierć przysparza problemów prawnych nie tylko spadkobiercom, lecz także tym osobom, które łączył ze spadkodawcą jakiś stosunek prawny. Jednym z takich stosunków może być umowa dzierżawy. Pojawia się problem czynszu – do czyich rąk dokonać zapłaty?

Swoboda kształtowania umów

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 693 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej jako: k.c.) w umowie dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy daną rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Do umowy tej, znajdzie ponadto zastosowanie zasada swobody umów wynikająca z art. 3531 k.c., wedle którego strony mogą uregulować stosunek prawny według swego uznania, byleby treść lub cel umowy nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) tego stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Dziedziczenie testamentowe czy ustawowe?

Warto podkreślić, że jeśli w umowie dzierżawy nie ma postanowień szczegółowych co do okoliczności jej wygasania, trzeba ustalić, czy spadkodawca sporządził testament, w którym ustanowił spadkobiercę testamentowego. W przypadku, gdy taki spadkobierca został ustanowiony, wejdzie on w stosunek dzierżawy w miejsce zmarłego wydzierżawiającego.

Jeżeli zaś wydzierżawiający nie pozostawił testamentu albo spadkobierca testamentowy nie chce lub nie może być spadkobiercą, wówczas zastosowanie znajdują przepisy o dziedziczeniu ustawowym. Należy nadmienić, że z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, iż prawo dzierżawy jest prawem majątkowym, a tym samym jest dziedziczne zgodnie z art. 922 § 1 kc (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1997 r., sygn. I CKN 224/97). Stosownie do art. 931 § 1 k.c., w pierwszej kolejności powołane do spadku są z ustawy dzieci zmarłego oraz jego małżonek, zaś zgodnie z 922 § 1 k.c., prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców z chwilą jego śmierci.

Umowa dzierżawy nie wygasa zatem automatycznie, lecz w miejsce zmarłego wstępują w stosunek dzierżawy jego spadkobiercy.

Przejęcie praw przez spadkobierców

Spadkobiercy wydzierżawiającego, jak wynika z powyższego, są związani postanowieniami umowy dzierżawy, a zatem przysługiwać im będą takie prawa i obowiązki, jakie przysługiwały wydzierżawiającemu, między innymi będzie im przysługiwało prawo do otrzymywania umówionego czynszu.

Strony mogą uzgodnić w umowie dzierżawy, iż będzie ona trwała po śmierci właściciela gruntu, jak i zawrzeć postanowienie umożliwiające jej wypowiedzenie przez następców prawnych oraz warunki. W przypadku braku formy pisemnej, bądź też postanowień umowy o dalszym postępowaniu w razie śmierci właściciela gruntu, spadkobiercy po wstąpieniu w prawa i obowiązki spadkodawcy mają możliwość kontynuowania umowy bądź mogą również skorzystać z prawa do jej wypowiedzenia. Zgodnie z przepisami k.c., w braku odmiennych postanowień umowy, umowę dzierżawy gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego.

Obowiązki dzierżawcy

W przypadku, gdy dzierżawca nie wie, któremu ze spadkobierców ma uiszczać czynsz z tytułu umowy dzierżawy, powinien on zwrócić się do znanych mu spadkobierców, aby w określonym terminie podali, kto jest uprawniony do spadku i ewentualnie przedłożyli kopię postanowienia sądu stwierdzającego nabycie przez nich praw i obowiązków spadkodawcy lub sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia.

Złożenie czynszu do depozytu sądowego

Jeżeli nie ma pewności, komu należy się czynsz dzierżawny, to wówczas dzierżawca powinien wystąpić do sądu o umożliwienie złożenia czynszu do depozytu sądowego.

*****************

Każdy problem prawny powinien być rozpatrywany indywidualnie. Powyższe informacje są jedynie ogólnymi zasadami i zawierają jedynie streszczenie ogólnego zagadnienia.

W celu uzyskania indywidualnej i kompleksowej porady prawnej z zakresupodziału majątku ależy skontaktować się z adwokatem Justyną Jarentowską.

Mam nadzieje, że powyższe informacje okazały się pomocne. Jeśli dalej masz jakieś wątpliwości dotyczące podziału majątku wspólnego zadaj pytanie w komentarzu poniżej. Postaram się Ci pomóc.

Ufam, że odpowiedziałam na Twoje pytania. Jeżeli zainteresował Cię wpis polub moją stronę na facebooku – Facebook AGRO-PRAWO.

Źródła: zdjęcie: pixabay.com;

Podziel się tym wpisem!